[←1]
Paradeisopoulos 2013: 667 και σημ. 91.
[←2]
Hamilton, Researches: II, 203-221.
[←3]
Για παράδειγμα από τούς Lehmann-Haupt 1931, Manfredi, La Strada (1986), Lendle, Kommentar (1995) κλπ.
[←4]
Βλέπε προς το τέλος τού εδώ κεφαλαίου 8 (Paradeisopoulos 2016).
[←5]
Για τη σταδιοδρομία τού Ορόντα βλέπε R. D. Wilkinson, “Orontes, Son of Artasyras”, Revue des études arméniennes (VII, 1970) 445-50 και M. J. Osborne, “Orontes”, Historia (22, 1973) 515—51.
[←6]
Πρβλ. Bruno Jacobs, Die Satrapienverwaltung im Perserreich zur Zeit Darius’ III. Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients (Βισμπάντεν 1994). Επίσης τού ιδίου Achaemenid satrapies (στο iranica.com).
[←7]
Η άποψη ότι είναι παρεμβολές τόσο αυτή η παράγραφος (7.8.25) στην Κύρου Ανάβαση, όσο και εκείνες που αναφέρουν αθροιστικές πληροφορίες χρόνου και αποστάσεων (2.2.6, 5.5.4, 7.8.26), αμφισβητήθηκε στο Κεφάλαιο 5 αυτού τού βιβλίου (Paradeisopoulos 2013: 652–655).
[←8]
Ἑσπέρα σημαίνει δειλινό, δύση. Ο Ξενοφών (Aνάβ. 4.4.4) ορίζει τη Δυτική Αρμενία ως Ἀρμενία ἡ πρὸς ἑσπέραν.
[←9]
Ηρόδοτος (7.73): Ἀρμένιοι δὲ κατά περ Φρύγες ἐσεσάχατο, ἐόντες Φρυγῶν ἄποικοι.
[←10]
Την αποξηραμένη σήμερα λίμνη Κάρλα.
[←11]
Σήμερα Βελεστίνο.
[←12]
Στράβων (11.4.8): τὸν δὲ Ἄρμενον εἶναι ἐξ Ἀρμενίου πόλεως τῶν περὶ τὴν Βοιβηίδα λίμνην μεταξὺ Φερῶν καὶ Λαρίσης, τοὺς σὺν αὐτῷ τε οἰκίσαι τήν τε Ἀκιλισηνὴν καὶ τὴν Συσπιρῖτιν ἕως Καλαχανῆς καὶ Ἀδιαβηνῆς, καὶ δὴ καὶ τὴν Ἀρμενίαν ἐπώνυμον καταλιπεῖν.
[←13]
Boris Piotrovsky, The Ancient Civilization of Urartu, μετάφραση από τα ρωσικά James Hogarth (Νέα Υόρκη 1969), 13-15.
[←14]
Mack Chahin, The Kingdom of Armenia (Άμπινγκτον 2001) 45-46.
[←15]
Chahin, The Kingdom of Armenia: 47.
[←16]
Barnett 1982: 322.
[←17]
Chahin, The Kingdom of Armenia: 46. Πρβλ. Barnett 1982: 317, 328 σημ. 104, 338, 339, 351, 352, 356, 362, 363, 364 κλπ. Piotrovsky, Urartu: 66, 67, 70, 84, 85 κλπ. Βλέπε επίσης Kurkjian, History: 38–39 και Herzfeld, Persian Empire: 313. Αναφέρονται στο Paradeisopoulos 2013: 662 σημ. 67 και στο Paradeisopoulos 2014: 235 σημ. 58.
[←18]
Πρβλ. Paradeisopoulos 2013: 677-678. Lane Fox, The Long March: 45. Manfredi, La Strada 215–219.
[←19]
Ανάβ. 4.3.4: ἐλέγοντο δὲ οἱ Χαλδαῖοι ἐλεύθεροί τε καὶ ἄλκιμοι εἶναι· ὅπλα δ᾽ εἶχον γέρρα μακρὰ καὶ λόγχας.
[←20]
Ανάβ. 5.5.17: καὶ Καρδούχους καὶ Ταόχους καὶ Χαλδαίους καίπερ βασιλέως οὐχ ὑπηκόους ὄντας ὅμως καὶ μάλα φοβεροὺς ὄντας πολεμίους ἐκτησάμεθα διὰ τὸ ἀνάγκην εἶναι λαμβάνειν τὰ ἐπιτήδεια, ἐπεὶ ἀγορὰν οὐ παρεῖχον.
[←21]
Ανάβ. 7.8.25: Καρδοῦχοι δὲ καὶ Χάλυβες καὶ Χαλδαῖοι καὶ Μάκρωνες καὶ Κόλχοι καὶ Μοσσύνοικοι καὶ Κοῖτοι καὶ Τιβαρηνοὶ αὐτόνομοι.
[←22]
Διόδωρος 14.29.2: ἀναζεύξαντες δ᾽ ἐκεῖθεν διῆλθον τὴν Χαλδαίων καλουμένων χώραν ἐν ἡμέραις ἑπτά, καὶ παρεγενήθησαν πρὸς τὸν Ἅρπαγον ὀνομαζόμενον ποταμόν, ὄντα τὸ πλάτος πλέθρων τεττάρων.
[←23]
Κύρου Παιδεία 3.1.34: καὶ ὁ Κῦρος οὐκ ἐμέλλησεν, ἀλλ᾽ εἶπε: τῆς μὲν τοίνυν στρατιᾶς, ἐπεί σοι, ἔφη, οἱ ὅμοροι Χαλδαῖοι πολεμοῦσι, τοὺς ἡμίσεις μοι σύμπεμπε…
[←24]
Κύρου Παιδεία 3.2.4: ἐπεὶ δ᾽ ὁμοῦ ἦσαν, ἔλεξε τοιάδε. “ἄνδρες φίλοι, ἔστι μὲν τὰ ὄρη ταῦτα ἃ ὁρῶμεν Χαλδαίων: εἰ δὲ ταῦτα καταλάβοιμεν καὶ ἐπ᾽ ἄκρου γένοιτο ἡμέτερον φρούριον, σωφρονεῖν ἀνάγκη ἂν εἴη πρὸς ἡμᾶς ἀμφοτέροις, τοῖς τε Ἀρμενίοις καὶ τοῖς Χαλδαίοις”.
[←25]
Κύρου Παιδεία 3.2.7: εἶχον δ᾽ οἱ Χαλδαῖοι γέρρα τε καὶ παλτὰ δύο: καὶ πολεμικώτατοι δὲ λέγονται οὗτοι τῶν περὶ ἐκείνην τὴν χώραν εἶναι: καὶ μισθοῦ στρατεύονται, ὁπόταν τις αὐτῶν δέηται, διὰ τὸ πολεμικοί τε καὶ πένητες εἶναι: καὶ γὰρ ἡ χώρα αὐτοῖς ὀρεινή τέ ἐστι καὶ ὀλίγη ἡ τὰ χρήματα ἔχουσα.
[←26]
Κύρου Παιδεία 3.2.9: οὕτω δὴ ἡγοῦντο μὲν οἱ Ἀρμένιοι· τῶν δὲ Χαλδαίων οἱ παρόντες, ὡς ἐπλησίαζον οἱ Ἀρμένιοι, ἀλαλάξαντες ἔθεον, ὥσπερ εἰώθεσαν, εἰς αὐτούς· οἱ δὲ Ἀρμένιοι, ὥσπερ εἰώθεσαν, οὐκ ἐδέχοντο.
[←27]
Κύρου Παιδεία 3.2.10: ὡς δὲ διώκοντες οἱ Χαλδαῖοι εἶδον ἐναντίους μαχαιροφόρους ἱεμένους ἄνω, οἱ μέν τινες αὐτοῖς πελάσαντες ταχὺ ἀπέθνῃσκον, οἱ δ᾽ ἔφευγον, οἱ δέ τινες καὶ ἑάλωσαν αὐτῶν, ταχὺ δὲ εἴχετο τὰ ἄκρα. ἐπεὶ δὲ τὰ ἄκρα εἶχον οἱ ἀμφὶ τὸν Κῦρον, καθεώρων τε τῶν Χαλδαίων τὰς οἰκήσεις καὶ ᾐσθάνοντο φεύγοντας αὐτοὺς ἐκ τῶν ἐγγὺς οἰκήσεων.
[←28]
Κύρου Παιδεία 3.2.12: ἔπειτα δὲ ἔλεξε τοῖς Χαλδαίοις ὅτι ἥκοι οὔτε ἀπολέσαι ἐπιθυμῶν ἐκείνους οὔτε πολεμεῖν δεόμενος, ἀλλ᾽ εἰρήνην βουλόμενος ποιῆσαι Ἀρμενίοις καὶ Χαλδαίοις. πρὶν μὲν οὖν ἔχεσθαι τὰ ἄκρα οἶδ᾽ ὅτι οὐδὲν ἐδεῖσθε εἰρήνης: τὰ μὲν γὰρ ὑμέτερα ἀσφαλῶς εἶχε, τὰ δὲ τῶν Ἀρμενίων ἤγετε καὶ ἐφέρετε: νῦν δὲ ὁρᾶτε δὴ ἐν οἵῳ ἐστέ.
[←29]
Κύρου Παιδεία 3.2.17: οἱ δὲ Χαλδαῖοι ἧκον δεόμενοι τοῦ Κύρου εἰρήνην σφίσι ποιῆσαι. καὶ ὁ Κῦρος ἐπήρετο αὐτούς: ἄλλο τι, ἔφη, ὦ Χαλδαῖοι, ἢ τούτου ἕνεκα εἰρήνης νῦν ἐπιθυμεῖτε ὅτι νομίζετε ἀσφαλέστερον ἂν δύνασθαι ζῆν εἰρήνης γενομένης ἢ πολεμοῦντες, ἐπεὶ ἡμεῖς τάδ᾽ ἔχομεν; ἔφασαν οἱ Χαλδαῖοι.
[←30]
H. Manandian, A Brief Survey of the History of Ancient Armenia (Νέα Υόρκη 1975) 4-6.
[←31]
Barnett 1982: 364.
[←32]
Anne Elizabeth Redgate, The Armenians (Οξφόρδη 1998) 32.
[←33]
Redgate, ό. π.
[←34]
Πτολεμαίος, Γεωγρ. 5.13.9: Χῶραι δέ εἰσιν ἐν τῇ Ἀρμενίᾳ ἐν τῷ ἀπολαμβανομένῳ μεταξὺ Εὐφράτου καὶ Κύρου καὶ Ἀράξου ποταμοῦ τμήματι, παρὰ μὲν τὰ Μοσχικὰ ὄρη ἡ Κοταρζηνὴ ὑπὲρ τοὺς καλουμένους Βόχας, παρὰ δὲ τὸν Κύρον ποταμὸν ἥ τε Τωσαρηνή, καὶ ἡ Ὠτηνή, παρὰ δὲ τὸν Ἀράξην ποταμὸν ἥ τε Κολθηνή, καὶ ὑπ‘ αὐτὴν ἡ Σωδουκηνή, παρὰ δὲ τὸν Παρυάδρην τὸ ὄρος ἥ τε Σιρακηνὴ καὶ ἡ Σακαπηνή.
[←35]
Πλίνιος HN 6.11: ultra sunt Colchicae solitudines, quarum a latere ad Ceraunios verso Armenochalybes habitant et Moschorum tractus ad Hiberum amnem in Cyrum defluentem et infra eos Sacasani et deinde Macerones ad flumen Absarrum.
[←36]
Ηρόδοτος 3.93.3: Σάκαι δὲ καὶ Κάσπιοι πεντήκοντα καὶ διηκόσια ἀπαγίνεον τάλαντα: νομὸς πέμπτος καὶ δέκατος οὗτος. Πάρθοι δὲ καὶ Χοράσμιοι καὶ Σόγδοι τε καὶ Ἄρειοι τριηκόσια τάλαντα: νομὸς ἕκτος καὶ δέκατος οὗτος.
[←37]
T. Sulimirski και T. Taylor, “The Scythians,” CAH 2 III.2 (1992) 562.
[←38]
Η περιοχή τής σημερινής Αρμενίας, Γεωργίας και Αζερμπαϊτζάν.
[←39]
Στράβων 11.3.3: τὸ μὲν οὖν πεδίον τῶν Ἰβήρων οἱ γεωργικώτεροι καὶ πρὸς εἰρήνην νενευκότες οἰκοῦσιν ἀρμενιστί τε καὶ μηδιστὶ ἐσκευασμένοι, τὴν δ’ ὀρεινὴν οἱ πλείους καὶ μάχιμοι κατέχουσι Σκυθῶν δίκην ζῶντες καὶ Σαρματῶν, ὧνπερ καὶ ὅμοροι καὶ συγγενεῖς εἰσιν· ἅπτονται δ’ ὅμως καὶ γεωργίας, πολλάς τε μυριάδας συνάγουσιν καὶ ἐξ ἑαυτῶν καὶ ἐξ ἐκείνων, ἐπειδάν τι συμπέσῃ θορυβῶδες.
[←40]
Πρβλ. Sulimirski 1954: 282-318. Piotrovskii 1944. Piotrowicz 1939. Belck 1900: 48 κ.ε.
[←41]
T. Sulimirski και T. Taylor, “The Scythians,” CAH 2 III.2 (1992) 562.
[←42]
4.7.20: καὶ ἡγούμενος ἐπειδὴ ἐνέβαλλεν εἰς τὴν [ἑαυτοῦ] πολεμίαν, παρεκελεύετο αἴθειν καὶ φθείρειν τὴν χώραν· ᾧ καὶ δῆλον ἐγένετο ὅτι τούτου ἕνεκα ἔλθοι, οὐ τῆς τῶν Ἑλλήνων εὐνοίας.
[←43]
4.7.22: καὶ γέρρα ἔλαβον δασειῶν βοῶν ὠμοβόεια ἀμφὶ τὰ εἴκοσιν.
[←44]
Ηρόδοτος 7.79. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←45]
Ηρόδοτος 1.104.1. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←46]
Ηρόδοτος 4.37.1. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←47]
Paradeisopoulos 2013: 677-678.
[←48]
Πρβλ. Paradeisopoulos 2013: 685-686.
[←49]
Adontz 1908, 178. Πρβλ. D. Rayfield, Edge of Empires: A History of Georgia (Πάντστοβ 2012) 20: «[ο Ξενοφών αναφέρει] τούς Εσπερίτες [Σάσπειρες ή Ίβηρες] ως υπηκόους τής Δυτικής Αρμενίας υπό τον Τιρίβαζο».
[←50]
Hewsen 1983: 132–133.
[←51]
Ηρόδοτος 3.94. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←52]
Στράβων 11.14.9. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←53]
Barrington Atlas (87, F4) ακολουθώντας τον Hewsen 1992: 153, σημ. 10.
[←54]
H. Manandian, A Brief Survey of the History of Ancient Armenia (Nέα Υόρκη, 1975), 4.
[←55]
N. G. L. Hammond, “Alexander and Armenia”, Phoenix, 50, 2 (1996), 130-137 στη σελ. 134.
[←56]
Στράβων 11.4.8: τὸν δὲ Ἄρμενον εἶναι ἐξ Ἀρμενίου πόλεως τῶν περὶ τὴν Βοιβηίδα λίμνην μεταξὺ Φερῶν καὶ Λαρίσης, τοὺς σὺν αὐτῷ τε οἰκίσαι τήν τε Ἀκιλισηνὴν καὶ τὴν Συσπιρῖτιν ἕως Καλαχανῆς καὶ Ἀδιαβηνῆς, καὶ δὴ καὶ τὴν Ἀρμενίαν ἐπώνυμον καταλιπεῖν.
[←57]
Μαλάλας, Χρονογραφία, CSHB (Βόννη 1831), 455-456: καὶ ἀκούσας ταῦτα ὁ βασιλεὺς Περσῶν καὶ πεισθεὶς τοῖς παρ’ αὐτῶν λεγομένοις, ἀνεδύη περὶ τὸ ποιῆσαι τὰ πάκτα. ἀφορμὴν δὲ λαβὼν περὶ τῶν χρυσοῤῥύτων τῶν εὑρεθέντων πρῴην ἐπὶ Ἀναστασίου τοῦ βασιλέως, ὄντων ὑπὸ Ῥωμαίους∙ ἦν γὰρ πρῴην τὰ αὐτὰ ὄρη ὑπὸ τὴν Περσῶν πολιτείαν∙ τὰ δὲ χρυσόῤῥυτα ὄρη ὑπάρχει μεταξὺ τῶν ὅρων Ἀρμενίων Ῥωμαίων καὶ Περσαρμενίων, ὡς εἰδότες λέγουσιν∙ ἅτινα ὄρη φέρουσι χρυσὸν πολύν∙ ὅτε γὰρ βροχαὶ καὶ ὄμβροι γίνονται, κατασύρεται ἡ γῆ τῶν αὐτῶν ὀρέων, λεπτίδας ἀναβλύζουσα χρυσοῦ∙ τὰ δὲ αὐτὰ ὄρη ἐμισθοῦντο τὸ πρότερόν τινες ἀπὸ Ῥωμαίων καὶ Περσῶν χρυσοῦ λιτρῶν διακοσίων∙ ἐξ οὗ δὲ παρελήφθησαν τὰ αὐτὰ ὄρη ὑπὸ τοῡ θειοτάτου Ἀναστασίου, Ῥωμαῖοι μόνοι κομίζονται τὴν θεσπισθεῖσαν συντέλειαν. καὶ ἐκ τούτου ἐγένετο διαστροφὴ περὶ τὰ πάκτα.
[←58]
Σωκράτης Σχολαστικός, Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, 7.18, PG 67, 774: Ἔτυχε δὲ κατὰ τοῦτον τὸν καιρὸν, καὶ ἄλλης ἕνεκα αἰτίας λυπεῑσθαι Ῥωμαίους πρὸς Πέρσας∙ ἐπειδὴ Πέρσαι, οὕς παρὰ Ῥωμαίων χρυσορύκτας ἐπὶ μισθῷ λαβόντες ἔσχον, ἀποδοῦναι οὐκ ἤθελον∙ καὶ ὄτι τὰ φορτία τῶν ἐμπόρων Ῥωμαίων ἀφείλοντο.
[←59]
Geoffrey Greatrex, “The Two Fifth-Century Wars between Rome and Persia”, Florilegium 12, 1993, 1-13 στη σελ. 7.
[←60]
Προκόπιος, Ὑπὲρ πολέμων 1.15.26-30: Ὑπερβάντι δὲ τὰ αὐτῶν ὅρια φάραγξ ἐστὶ βαθεῖά τε καὶ λίαν κρημνώδης, μέχρι ἐς τὰ Καυκάσια ὄρη διήκουσα. ἐνταῦθα χωρία τε πολυανθρωπότατά ἐστι καὶ ἄμπελός τε καὶ ἡ ἄλλη ὀπώρα διαρκῶς φύεται. καὶ μέχρι μὲν ἐς τριῶν ἡμερῶν ὁδὸν μάλιστα Ῥωμαίοις ἡ φάραγξ αὕτη ὑποτελὴς τυγχάνει οὖσα, τὸ δὲ ἐνθένδε οἱ Περσαρμενίων ὅροι ἐκδέχονται, οὗ δὴ καὶ τὸ τοῦ χρυσοῦ μέταλλόν ἐστιν, ὅπερ Καβάδου δόντος ἐπετρόπευε τῶν τις ἐπιχωρίων Συμεώνης ὄνομα. οὗτος ὁ Συμεώνης ἐπειδὴ ἀμφοτέρους ἐς τὸν πόλεμον ἀκμάζοντας εἶδε, Καβάδην τῆς τῶν χρημάτων προσόδου ἀποστερεῖν ἔγνω. διὸ δὴ αὑτόν τε καὶ τὸ Φαράγγιον Ῥωμαίοις ἐνδοὺς οὐδετέροις τὸν ἐκ τοῦ μετάλλου χρυσὸν ἀποφέρειν ἠξίου.
[←61]
Adontz, Armenia: II, 178. Ο Barrington Atlas 87, G4 τοποθετεί το Φαράγγιον τού Προκόπιου στο Kaleifisrik, 30 περίπου χλμ βορειοανατολικά τής Ισπίρ, ακολουθώντας τούς Adontz 1908: 22-23 και Sinclair 1989: II, 268, 275.
[←62]
Ηρόδοτος 7.78. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←63]
Στράβων 12.3.18. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←64]
Πλίνιος, HN 6.11. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←65]
Προκόπιος, Ὑπὲρ πολέμων 1.15.21-22. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←66]
Προκόπιος, Περὶ κτισμάτων 3.6. Το κείμενο παρουσιάστηκε στο κεφ. 4 αυτού τού βιβλίου.
[←67]
Πρβλ. Paradeisopoulos 2013: 661-664 και 2014: 235-237.
[←68]
Για παράδειγμα Lordkipanidze, Phasis: 18, αναφερόμενο στο Paradeisopoulos 2013: 660 σημ. 58.
[←69]
Porter, Travels: 642-643.
[←70]
Ανάβ. 4.7.18: ἀφίκοντο ἐπὶ Ἅρπασον ποταμόν, εὖρος τεττάρων πλέθρων.
[←71]
Διόδωρος 14.29.2: παρεγενήθησαν πρὸς τὸν Ἅρπαγον ὀνομαζόμενον ποταμόν, ὄντα τὸ πλάτος πλέθρων τεττάρων.
[←72]
Aνάβ. 4.7.18, Διοδ. 14.29.2.
[←73]
Πρβλ. Paradeisopoulos 2013: 664 σημ. 76.
[←74]
Από τη συμβολή τού Άρπα τσάι συνεχώς στην αριστερή (βόρεια) όχθη τού Αράξη και από εκεί προς βορρά στην περιοχή τού Μασίς. Paradeisopoulos 2013: 664-665 σημ. 77.
[←75]
Rennel, Illustrations: 242.
[←76]
Paradeisopoulos 2013: 649. Βλέπε εδώ Χάρτη 6.1 Κεφαλαίου 6.
[←77]
Manfredi La Strada 215-219 (αναφερόμενος στο Paradeisopoulos 2013: 665, σημ. 78).
[←78]
Βλέπε Paradeisopoulos 2014: 226, Χάρτη 2. Επίσης Χάρτες 6.3 και 6.6 αυτού τού βιβλίου.
[←79]
Βλέπε Χάρτη 6.7 αυτού τού βιβλιου (Paradeisopoulos 2014: 227).
[←80]
Lendle, Kommentar, 249-250.
[←81]
Barnett 1982: 323.
[←82]
Manandian, Trade and Cities: 27. Επίσης ο Hewsen 1992: 206 έχει προτείνει ότι η Γυμνιάς ήταν το σημερινό Γκυουμρί στην Αρμενία.
[←83]
Redgate, The Armenians: 60.
[←84]
Paradeisopoulos 2014: 241-243 και Κεφάλαιο 6 αυτού τού βιβλίου.
[←85]
Βλέπε Paradeisopoulos, 2014: 250-254.
[←86]
Barnett 1982: 323.
[←87]
Barnett 1982: 323.
[←88]
Smith, Missionary Researches: 100-102.
[←89]
Porter, Travels: II, 647-667.
[←90]
Kinneir, Journey: 343-364.
[←91]
Πρβλ. Paradeisopoulos 2014: 235-239 και Κεφάλαιο 6 αυτού τού βιβλίου.
[←92]
Lendle, Kommentar: 270-272.
[←93]
Edwards 1988: 126.
[←94]
Kinneir, Journey: 355.
[←95]
Lendle, Kommentar: 270-273.
[←96]
Ainsworth, Geographical Commentary: 326.
[←97]
Hamilton, Researches: II, Παράρτημα II, 390.
[←98]
Gassner, “Der Zug”: 13.
[←99]
Hamilton, Researches: I, 167.
[←100]
Lendle, Kommentar, σελ. 273-75.
[←101]
Mitford 2000: 127-131.
[←102]
V. Manfredi, “The identification of Mt. Theches in the itinerary of the Ten Thousand”, στο C. Tuplin (επιμ.), Xenophon and his World (Βισμπάντεν 2004) 319-324.
[←103]
Bilgin 2000: 16-23.
[←104]
Paradeisopoulos 2014: 238-239 και αλλού.
[←105]
C. Sagona, “Literary Tradition”: 68.
[←106]
Aνάβ. 4.7.19, Διοδ. 14.29.2.
[←107]
Lendle, Kommentar: 272. Παρατίθεται στο Paradeisopoulos 2014: 239 σημ. 72.
[←108]
Hamilton, Researches: I, 166.
[←109]
Αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο Paradeisopoulos 2013: 667, με την υπόσχεση (στη σημ. 91) ότι λεπτομέρειες θα προσφερθούν σε μελλοντικό άρθρο.
[←110]
Ο Bunbury 1879: I, 377 προτιμά κάθοδο στα Σούρμενα και από εκεί δυτική πορεία κατά μήκος τής ακτής προς την Τραπεζούντα.
[←111]
Gassner 1953: 29.
[←112]
Πρβλ. Bilgin 2000.
[←113]
Kinneir, Journey, 494.
[←114]
Lendle, Kommentar: 271, Χάρτης 46.
[←115]
Hamilton, Researches: Ι, 166.
[←116]
4.7.22: εἵποντο γὰρ ὄπισθεν ἐκ τῆς καιομένης χώρας, καὶ αὐτῶν οἱ ὀπισθοφύλακες ἀπέκτεινάν τέ τινας καὶ ἐζώγρησαν ἐνέδραν ποιησάμενοι…
[←117]
4.7.20: ἐπειδὴ ἐνέβαλλεν εἰς τὴν [ἑαυτοῦ] πολεμίαν, παρεκελεύετο αἴθειν καὶ φθείρειν τὴν χώραν·
[←118]
4.8.1: ἐντεῦθεν δ᾽ ἐπορεύθησαν οἱ Ἕλληνες διὰ Μακρώνων …. τῇ πρώτῃ δὲ ἡμέρᾳ ἀφίκοντο ἐπὶ τὸν ποταμὸν ὃς ὥριζε τὴν τῶν Μακρώνων καὶ τὴν τῶν Σκυθηνῶν.
[←119]
Για τη χρονολόγηση: Πίνακας 5.5 στο Κεφάλαιο 5 αυτού τού βιβλίου (Paradeisopoulos 2013: 682). Για τους παρασάγγες: Πίνακας 6.4 στο Κεφάλαιο 6 αυτού τού βιβλίου (Paradeisopoulos 2014: 247).
[←120]
N. P. Rorit (μεταφρ. T. K. Lynch), “Identification of Mt. Theches of Xenophon”, JRGS 40 (1870) 363-473 στη σελ. 468. Το όνομα τού Γάλλου συγγραφέα αυτού τού άρθρου (και μηχανικού στην κατασκευή τού σύγχρονου δρόμου από Γκουμούσχανε προς Τραπεζούντα μέσω τού περάσματος Ζύγαινας) ήταν Briot, όχι Rorit, όπως τυπώθηκε λανθασμένα στο JRGS. Πρβλ. Gassner, “Der Zug”: 3.
[←121]
Hamilton, Researches: I, 166.
[←122]
Βλέπε πιο πάνω υποσημείωση.
[←123]
Gassner, “Der Zug”: 33.
[←124]
Gassner, “Der Zug”: 22-23.
[←125]
Ismail Köse, “The Monastery of Soumela and Ancient Trade Routes Connected to It”, Codrul Cosminului, XVIII (2012, αριθ. 1), 7-28.
[←126]
Βλέπε «Εθνική οδός D915 Μπαϊμπούρτ-Οφ: η πιο δύσκολη διαδρομή στον κόσμο» (D915 Bayburt-Of Road, the most challenging drive in the world), στο https://www.dangerousroads.org/europe/turkey/3923-bayburt-of-yolu-d915.html.
[←127]
Ντογού Καραντενίζ Ντάγλαρι (Doğu Karadeniz Dağları) στα τουρκικά, δηλαδή Οροσειρά Ανατολικής Μαύρης Θάλασσας.
[←128]
R. W. Edwards, “The Vale of Kola: A Final Preliminary Report on the Marchlands of Northeast Turkey,” DOP 42 (1988) 119–141, στη σελ. 128.
[←129]
G. Gassner, “Der Zug der Zehntausend nach Trapezunt”, Α bhandlungen der Braunschweigischen Wissenschaftlichen Gesellschaft, Band 5 (1953), 1-35, στη σελ. 5.
[←130]
GoogleEarth.
[←131]
Για παράδειγμα V. Manfredi, “The identification of Mt. Theches”: 321.
[←132]
Πρβλ. Gassner, “Der Zug”: 18-20.